ODALARA KAYIT ZORUNLULUĞU
MADDE 9:
Ticaret siciline kayıtlı
tacirler ve 5 inci maddeye göre sanayici ve deniz taciri sıfatını haiz tüm
gerçek ve tüzel kişiler ile bunların şubeleri ve fabrikaları, bulundukları
yerdeki odaya kaydolmak zorundadırlar. Meslek gruplarına göre yapılacak üye
kayıtları, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak
veri tabanında güncel olarak tutulur.
Bir merkeze bağlı olduğu
halde, ister merkezin bulunduğu odanın, ister başka odanın çalışma alanı içinde
olan müstakil sermayesi ve müstakil muhasebesi bulunan ve/veya muhasebesi
merkezde tutulduğu ve müstakil sermayesi bulunmadığı halde kendi başına sınaî
faaliyet ve ticarî muamele yapan yerler ve satış mağazaları bu Kanunun
uygulanması bakımından şube sayılır.
Sanayi odası kurulan illerde
sanayiciler, sanayi odasına kaydolmakla ticaret odasına kaydolma yükümlülüğünü
de yerine getirmiş olurlar. Sanayi işletmesi sahiplerinin, sınaî nitelikli
işlerinin gereği olarak meşgul oldukları ticaret işleri bunların sanayici
vasfını ortadan kaldırmaz; bunlar isterlerse ticaret odasına da kaybolabilirler.
Sanayiciler, kendi sanayi
ürünlerini satmak üzere birden fazla satış yeri açtıkları takdirde, fazlası için
satış yerlerinin bulunduğu ticaret ve sanayi veya ticaret odasına da kaydolmak
zorunda oldukları gibi; kendi sanayi ürünlerinin satışı dışında başka ticarî
işlerle uğraştıkları takdirde, ticaret ve sanayi veya ticaret odasına da
kaybolmakla yükümlüdürler.
Sermayesinin tamamı Devlete
ve özel idarelere veya belediyelere veya bunların ortaklığına ait olan iktisadî
müesseselerle bunların şubeleri, özel kanun veya sözleşme ile kurulmuş olup,
Devletin ve özel idarelerin veya belediyenin iştiraki bulunan tüzel kişiliği
haiz müesseseler veya bunların şubeleri ve fabrikaları, bulundukları ildeki
odalara kaydolmak zorundadırlar.
Ticaret siciline kayıtlı
gerçek ve tüzel kişilerden 5 inci maddede belirtilen deniz tacirleri ile beşinci
fıkra hükmünde belirtilenlerden deniz ticaretiyle uğraşanlar, bulundukları
ildeki deniz ticaret odasına kaydolmak zorundadırlar. Bu kapsamda sayılanlar,
deniz ticaret odasına kaydolmakla diğer odalara kaydolma yükümlülüğünü de yerine
getirmiş sayılırlar. Ancak, bu kapsamdakiler, deniz ticaret odasına kaydolmasını
gerektiren faaliyetler dışında başka işlerle de uğraştığı takdirde, ayrıca
ilgili odaya da kaydolmak zorundadır.
Odalara kaydı zorunlu olan
gerçek ve tüzel kişilerle bunların şubeleri, kamu kurumu niteliğindeki başka
meslek kuruluşlarına, birlik ve teşekküllere üye olmaya ve aidat ödemeye mecbur
tutulamaz. Bu maddede düzenlenen kayıt zorunluluğunu bir ay içinde yerine
getirmeyenler, odalar tarafından re’sen kaydedilir ve durum kendilerine tebliğ
edilir.
DEĞİŞİKLİKLERİN BİLDİRİLMESİ
MADDE 10:
Odalara kayıt zorunluluğu
bulunanlar, durumlarında meydana gelen ve Türk Ticaret Kanununa göre tescil ve
ilânı gereken her türlü değişikliği, gerçekleşmesinden itibaren bir ay içinde,
kayıtlı oldukları odalara bildirmek zorundadır. Ticaret siciline tescili zorunlu
olup da yasal şekil ve sürede tescil ettirilmemiş olan bir hususu haber alan
ilgili oda, bu yasal zorunluluğu yerine getirmeyenlerin durumlarını gerekli
sicil değişikliklerinin yapılması için ilgili ticaret sicil memurluğuna
bildirir. Ticaret sicil memurluğu, bu bildirim üzerine gerekli işlemleri
yapmakla yükümlüdür.
İçinde bulunulan yıldan
önceki iki yıldan itibaren adresleri ve durumları tespit edilemeyenler ile bu
süre zarfında aidat ödemeyen üyelerin isimleri, oda yönetim kurulu kararıyla,
meslek grupları ve seçmen listelerinden silinir; aidat tahakkukları durdurulur.
Bu fıkra hükmünün gereğinin her yılın ocak ayı içinde yerine getirilmesinden oda
yönetim kurulu sorumludur.
Yukarıdaki fıkrada anılan
oda yönetim kurulu kararını takip eden yılbaşından itibaren iki yıl içinde,
ilgilinin üyesi bulunduğu odaya müracaatla adres ve durumunu bildirmemesi
halinde, oda yönetim kurulunun teklifi ve meclis kararıyla ticaret sicil
kaydının re’sen silinmesi için ticaret sicil memurluğuna ihbarda bulunulur.
İhbarı takip eden ayın ilk günü itibarıyla oda kaydı silinmiş sayılır. Bu süre
içerisinde durumunu bildiren üyelerin aidat tahakkukları başlatılır. Ancak bu
durumda olanlar tüm aidat borçlarını ödemedikçe seçmen listelerine tekrar
kaydedilemezler.
Ticaret sicilinden re’sen
veya işin bırakılması halinde üyenin talebi üzerine kayıt silinmesine ilişkin
ilânlar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ücretsiz olarak yayımlanır.
Sanayici vasfını
yitirdikleri, başvuru üzerine veya re’sen tespit olunan sanayi odası üyelerinin
sanayi odasından kayıtları silinir. Ancak bunlardan ticaret odasına kayıtlı
olmayanların ticarî faaliyetlerinin devam etmesi halinde durum, re’sen
kayıtlarının yapılması için ilgili ticaret odasına bildirilir.
Ticaret odasına kayıtlı iken
sonradan sanayicilik vasfını kazanan üyelerin tacirlik sıfatı devam ediyorsa,
kaydı silinmeden; etmiyorsa, kaydı re’sen silinerek, sanayi odasına üye kaydı
yapılmak üzere durum değişikliğine ilişkin bildirim ticaret odasınca en geç otuz
gün içinde ilgili sanayi odasına bildirilir.
ODALARDA KAYIT ÜCRETİ VE YILLIK AİDAT
MADDE 24:
Üyeler odaya kaydı sırasında
kayıt ücreti ve her yıl için yıllık aidat ödemekle yükümlüdür.
Kayıt ücreti ile yıllık
aidat, onaltı yaşından büyükler için uygulanan aylık asgarî ücretin brüt
tutarının yüzde onundan az, yarısından fazla olamaz.
Kayıt ücretinin alındığı yıl
için ayrıca yıllık aidat alınmaz. Kayıt ücreti ve yıllık aidat miktarları
Birlikçe çıkarılacak yönetmelikle gösterilecek usullere göre belirlenecek
dereceler üzerinden ve tarifelere göre tespit olunur. Tarifeler, oda yönetim
kurulunun teklifi, meclisin onayı ile yürürlüğe girer. Birden fazla odaya kayıt
zorunluluğunda olanlardan alınacak kayıt ücreti ve yıllık aidat miktarı da
yönetmelikte gösterilen usullere göre tespit edilir.
Derecelerini durumlarına
uygun bulmayanlar, yönetmelikte gösterilecek usullere göre ve on gün içinde oda
meclisine itiraz edebilirler. İtirazlar meclisçe karara bağlanıncaya kadar kayıt
ücreti ve yıllık aidatın ihtilaflı kısmı tahsil olunmaz.
Yıllık aidat her yılın
haziran ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir. Yıl içinde kaydedilenlerin
kayıt ücreti ile önceki yıldan itibaren geçerli olarak kaydedilmesi gerekenlerin
kayıt ücretleri ve yıllık aidatları, durumun kendilerine tebliğ tarihinden
itibaren bir ay içinde ödenir.
Şubelere kayıtlı olan
üyeler, bu maddede belirlenen kayıt ücreti ve aidatların yarısı kadar ödeme
yaparlar.
MUNZAM AİDAT VE NAVLUN HASILATINDAN ALINACAK
PAY
MADDE 25:
Odalarca her yıl için;
gerçek kişi tacir ve sanayicilerin gelir vergisine ilişkin beyannamelerinde
gösterilen ticarî kazanç toplamı; tüzel kişi tacir ve sanayicilerin ise
ödeyecekleri kurumlar vergisine ilişkin beyannamelerinde gösterilen ticari
bilanço kârı üzerinden binde beş oranında munzam aidat tahsil olunur.
Birden fazla odaya kayıtlı
bulunanların munzam aidatı, üye tarafından ilgili odalara eşit olarak
paylaştırılmak suretiyle yatırılır.
Zarar eden üyeler, o yıl
için munzam aidat ödemezler.
Çalışma alanları içinde
birden fazla şubesi bulunan üyelerin munzam aidatı, bütün şubelerden elde
ettikleri gelir veya kurumlar vergisine matrah teşkil eden ticarî kazanç veya
ticarî bilanço kârı üzerinden hesaplanır. Müstakil bilançosu yapılan kurum ve
müessese şubeleri ile fabrikalarının munzam aidatı, şube veya fabrikanın
bulunduğu yerin odasına ödenir.
Bir tüzel kişiliğin merkez,
şube ve fabrikalarının değişik yerlerde olması, fakat bilançolarının merkezde
tutulması halinde, munzam aidat merkez tarafından mahalli odaya ödenir. Bu oda
tahsil ettiği munzam aidatı diğer odalar arasında, izleyen takvim yılının ilk üç
ayı içinde eşit olarak paylaştırır.
Bütün bu hallerde bir
müessesenin şubeleri ve fabrikaları ile birlikte ödeyeceği munzam aidat, o yıl
için belirlenmiş bulunan yıllık aidat tavanının yirmi katını geçemez.
Munzam aidat haziran ve ekim
aylarında iki eşit taksitte ödenir. Önceki yıldan itibaren geçerli olarak
kaydedilmesi gerekenlerin munzam aidatları ise, bu durumun kendilerine tebliğ
edildiği yılın sonuna kadar ödenir.
Üyeler, ticarî ve sınaî
kazançlarına ait bilgileri ve bilançolarını talep üzerine odalara vermek
zorundadırlar. Ayrıca odalar, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5 inci maddesi
hükmü çerçevesinde vergi dairelerinden bilgi isteyebilirler. Üye tarafından
bilançonun verilmemesi ve vergi dairesinden de sağlanamaması halinde, yıllık
aidat tavanının üç katından az olmamak üzere, bir önceki yılın munzam aidatı
geçici olarak aynen tahakkuk ettirilir.
Şubelere kayıtlı üyeler, bu
maddede belirlenen munzam aidatın yarısı kadar ödeme yaparlar.
Türkiye limanlarında yük
alan veya bu limanlara yük getiren ve Türkiye de herhangi bir odaya kayıtlı
olmayan yabancı bayraklı gemiler ile yabancı bir ülkede yerleşik gerçek veya
tüzel kişi tacir tarafından işletilen Türk Bayraklı gemilerin Türk limanlarında
yükleme ve boşaltmadan sağladıkları tüm navlun hasılatı üzerinden, kruvaziyer ve
yolcu gemilerinde gros tonajı üzerinden uluslararası uygulama göz önüne alınmak
suretiyle, binde beşi geçmemek ve yıllık munzam aidat tavanını aşmamak kaydıyla
oda yönetim kurulunca teklif ve oda meclisince tespit edilecek orana göre hesap
edilecek meblağ, geminin limandan ayrıldığı tarihten itibaren on beş gün içinde,
kendileri, temsilcileri veya acenteleri tarafından ilgili liman bölgesindeki
deniz ticaret odasına veya bu oda teşkilatının henüz kurulmadığı yerlerde,
ticaret veya ticaret ve sanayi odasına ödenir.